بررسی تنوع صفات اگرومورفولوژیک در جمعیت‌های عدس بومی استان زنجان و گزینش ژنوتیپهای برتر برای شرایط دیم
نویسندگان
چکیده مقاله:
سابقه و هدف: وجود تنوع در خصوصیات ژنتیکی، اساس هر برنامه اصلاحی است و وجود حداکثر تنوع، بزرگترین شانس برای حصول موفقیت در گزینش به ویژه در شرایط آب و هوایی متغیر نظیر دیمکاری محسوب می‌شود. با توجه به اهمیت منابع ژنتیکی بومی عدس برای استفاده در برنامه‌های اصلاحی، آزمایش حاضر به منظور بررسی تنوع صفات مهم زراعی و گزینش تک‌بوته‌های عدس بومی استان زنجان در مزارع دیم انجام شد. مواد و روش‌ها: به این منظور تعداد 1040 تک بوته عدس در شرایط دیم مزارع پنج شهرستان مختلف استان زنجان (شامل شهرستان‌های خرمدره، خدابنده، ایجرود، ماهنشان و زنجان (ارمغانخانه)) در سال زراعی 94-1393، انتخاب و از لحاظ صفات عملکردی و مورفولوژی شامل ارتفاع بوته، ارتفاع اولین انشعاب شاخه از سطح زمین، ارتفاع اولین غلاف از سطح زمین، تعداد غلاف، تعداد غلاف پر، تعداد غلاف پوک، تعداد دانه، وزن هزاردانه، وزن دانه، وزن کاه و کلش و بیوماس ارزیابی شدند. برای مقایسه جمعیت‌های عدس تجزیه واریانس به صورت طرح کاملاً تصادفی نامتعادل انجام شد و جمعیت‌ها با تجزیه خوشه‌ای به روش Ward گروه‌بندی شدند. جهت گزینش ژنوتیپهای برتر در هر جمعیت، با در نظر گرفتن اهداف اصلاحی، صفات بر اساس درجه اهمیت مرتب شده و ژنوتیپهای برتر در هر جمعیت تعیین شدند. یافته‌ها: نتایج آمار توصیفی نشان دهنده تنوع بالا بین جمعیت‌ها از لحاظ صفات مورد بررسی به‌ویژه تعداد غلاف پوک (98/117 درصد) و وزن دانه (82/55 درصد) بود. برای صفات ارتفاع اولین شاخه، تعداد غلاف، تعداد دانه و وزن دانه و کاه و کلش نیز تنوع بالایی مشاهده شد. از این‌رو، گزینش برای این صفات در جمعیت‌های مورد ارزیابی مؤثر به‌نظر می‌رسد. کمترین ضریب تغییرات نیز مربوط به صفات ارتفاع بوته (79/10 درصد)، ارتفاع اولین غلاف (83/18 درصد) و وزن هزاردانه (90/25 درصد) بود. نتایج تجزیه واریانس نشان دهنده وجود اختلاف معنیدار بین جمعیت‌های عدس از لحاظ تمام صفات مورد اندازه‌گیری در سطح احتمال 01/0 بود. جمعیت ایجرود بیشترین میانگین را برای تمام صفات مورد ارزیابی داشت. تجزیه خوشه‌ای این جمعیت‌ها را در سه گروه دسته‌بندی کرد. جمعیت ارمغانخانه و ایجرود هر یک جداگانه در یک گروه قرار گرفتند و سه جمعیت خرمدره، خدابنده و ماهنشان با هم گروه سوم را تشکیل دادند. جمعیت ایجرود دارای بیشترین درصد انحراف از میانگین کل برای اغلب صفات عملکردی و همچنین صفات مورفولوژیک مهم برای برداشت مکانیزه بود. در نهایت تعداد 492 ژنوتیپ برتر برای بررسی در شرایط دیم در قالب طرح آزمایشی و بر اساس صفات عملکردی و صفات مؤثر در برداشت مکانیزه انتخاب شدند. نتیجه‌گیری: در بین و درون جمعیت‌های عدس از لحاظ صفات اگرومورفولوژیک مورد بررسی تنوع مناسبی وجود داشت. نتایج تجزیه خوشه‌ای نیز این جمعیت‌ها را در سه گروه دسته‌بندی کرد. از آنجا که اختلاف ژنوتیپها در مناطق مختلف می‌تواند به دلیل تفاوت ژنتیکی ژنوتیپها و همچنین تأثیر اقلیم و محیط متفاوت رشد آن‌ها باشد، از این‌رو، برای انتخاب ژنوتیپهای برتر، ارزیابی و گزینش در درون منطقه‌ها به‌طور جداگانه انجام شد. از آنجا که عدس گیاهی خودگشن و کلیستوگام است و درصد خودگشنی در آن بسیار بالاست (99%) بنابراین جمعیت‌های عدس هموزیگوس هتروژنس هستند لذا بذر ژنوتیپهای انتخاب شده لاین خالص می‌باشد و روش گزینشی این مطالعه گزینش لاین‌های خالص بود. لاین‌های خالص حاصل از ژنوتیپهای گزینش شده را می‌توان در برنامه‌های اصلاحی مورد استفاده قرار داد.
منابع مشابه
گزینش صفات اگرومورفولوژیک مرتبط با عملکرد گندم بهاره در شرایط دیم به عنوان شاخص‌های انتخاب
این تحقیق به منظور بررسی ارتباط بین صفات زراعی و عملکرد دانه در شرایط دیم با استفاده از 132 ژنوتیپ گندم بهاره انجام شد. ژنوتیپها در قالب طرح آلفا لاتیس با دو تکرار و در مزرعه تحقیقاتی ایستگاه تحقیقات کشاورزی گنبد کاووس کشت شدند. عملکرد بیشترین همبستگی را به ترتیب با سرعت پرشدن دانه (0.84)، شاخص برداشت (0.84)، بیوماس (0.59)، وزن هزار دانه (0.58)، وزن دانه در سنبله (0.44) و وزن سنبله (0.41) داشت...
متن کاملبررسی تنوع ژنتیکی، وراثتپذیری و همبستگی ژنتیکی برخی صفات مهم دانه گندم نان به‌منظور گزینش ژنوتیپهای برتر در شرایط کرمانشاه
به منظور بررسی تنوع ژنتیکی، وراثتپذیری و ارتباط برخی صفات مهم گیاهی با عملکرد دانه در گندم نان و انتخاب الینهای برتر، تعداد 20 ژنوتیپ گندم آبی در دو سال زراعی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تجزیه مرکب دوساله نشان داد بین ژنوتیپها اختالف معنیدار وجود دارد. همچنین در مورد همه صفات، ضریب تنوع فنوتیپی از ضریب تنوع ژنتیکی بیشتر بود که نشاندهنده تأثیر عوام...
متن کاملبررسی تنوع ژنتیکی در ارقام و توده‌های مختلف نخود برای صفات زراعی در شرایط دیم
به منظور بررسی تنوع ژنتیکی در ارقام و توده‌های نخود زراعی، آزمایشی در قالب طرح آگمنت با استفاده از 96 توده مختلف نخود تیپ کابلی به همراه پنج رقم شاهد (آرمان، بیونیج، جم، هاشم و ILC-482) با چهار بلوک در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه رازی در سال زراعی 85- 1384 انجام شد. برای ارزیابی تودهها صفات مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی، فنولوژیکی و اجزاء عملکرد در طی مراحل رشدی گیاه و در آزمایشگاه اندا...
متن کاملمطالعه تنوع ژنتیکی گندم‌های بومی ایران در شرایط دیم استان گلستان
Finding the appropriate parents for breeding programs is the main aim of selecting in drought tolerant crops and landraces under stresses conditions. In present survey, eigthey wheat landraces and varieties from different areas of Iran were evaluated in Gorgan agricultural research station (as a normal or potential yield) and Mazrae-Nemoneh (as under stress condition) during two years (1999-200...
متن کاملتنوع صفات زراعی و مورفولوژیکی در برخی از توده‌های بومی عدس شمال‌غرب ایران
Lentil is one of the most important pulse crops. It is cultivated in many parts of the world as well as in Iran. A comprehensive understanding of variation between lentil landraces is very important for breeding programs. To evaluate genetic variation of 13 landraces collected from different northwest areas of Iran, an experiment was conducted including two improved varieties using a randomized...
متن کاملارزیابی تنوع ژنتیکی توده‌های بومی گندم ایران از نظر برخی صفات زراعی تحت شرایط آبیاری نرمال و تنش خشکی (دیم)
در این پژوهش تنوع ژنتیکی و نقش برخی صفات زراعی در عملکرد دانه 218 توده بومی گندم ایران در قالب طرح آلفا-لاتیس با دو تکرار تحت شرایط آبیاری نرمال و تنش خشکی در مزرعه تحقیقاتی گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه تهران در سال زراعی 96-1395 مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس دادهها، حاکی از وجود تفاوت معنیدار بین تودهها از نظر صفات فنولوژیکو فیزی...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 12 شماره 4
صفحات 171- 186
تاریخ انتشار 2020-02-20
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023